ĐỘC HOẠT KÝ SINH THANG
Công thức:
Độc hoạt 2c; Tang ký sinh 3c; Tần giao 3c; Phòng phong 2c; Tế tân 2c; Sinh địa hoàng 3c; Bạch thược 3c; Xuyên khung 3c; Đương qui 4c; Quế nhục 1c; Phục linh 3c; Đỗ trọng 3c; Ngưu tất 3c; Đảng sâm 4c; Chích thảo 2c.
 |
| Độc hoạt ký sinh thang - Các vị thuốc và bài thơ chữ Hán |
Cách dùng:
Các vị thuốc tán bột mịn, làm viên hoàn uống, hoặc trộn mật ong làm viên tể uống, mỗi lần uống 4 – 8g x 2 - 3 lần / ngày. Uống với nước nóng.
Nếu dùng thuốc thang sắc thì uống 1 thang / ngày, uống lúc thuốc còn ấm, sau bữa ăn 30 phút, uống một liệu trình 10 - 15 ngày.
Nước nhất: 4 chén, sắc còn 3/4 chén.
Nước nhì: 3 chén, sắc còn nữa chén.
Nước nào uống nước đó, hoặc hòa chung 2 nước đã sắc chia làm 2 – 3 lần uống trong ngày.
Tác dụng:
Trừ phong thấp, giảm đau, dưỡng can thận, bổ khí huyết.
Phân tích bài thuốc:
Phương thuốc này thường được sử dụng để điều trị chứng tý do cảm phải phong hàn thấp tà, điều trị lâu ngày không khỏi, làm liên lụy đến can thận, tổn thương khí huyết mà gây nên. Phong hàn thấp khí xâm nhập mình nảy tứ chi xương khớp, làm khí huyết hoạt động không trơn tru, nên thấy lưng gối đau nhức, lâu thời các chi các khớp co duỗi không thông, hoặc ma mộc bất nhân. Tố Vấn – Tý Luận viết: “Tý tại vu cốt tắc trọng, tại vu mạch tắc huyết ngưng nhi bất lưu, tại vu cân tắc khuất bất thân, tại vu nhục tắc bất nhân, tại vu bì tắc hàn”. (Tý mắc ở xương thời nặng, mắc vào mạch thời huyết đọng mà không chảy, mắc ở cân thời co vào mà không duỗi ra được mắc ở thịt thời bất nhân, bì thời hàn...). Thận chủ cốt, can chủ cân, tà ở cân cốt, lâu ngày ắt sẽ tổn thương can thận, hao thương khí huyết. Lưng lại là phủ của thận, gối là phủ của cân, can thận bất túc ắt sẽ thấy lưng gối mềm yếu (nuy nhuyễn); khí huyết hao thương ắt sẽ thấy hồi hợp đánh trống ngực hụt hơi. Tố vấn – Nghịch Quyết Luận viết: “vinh khí hư tắc bất nhân (tê dại không biết gì), vệ khí hư tắc bất dụng (không cử động được), vinh vệ câu hư tắc bất nhân nghi bất dụng (vinh vệ đều hư thời vừa bất nhân, vừa bất dụng)”. Chứng này thuộc chính khí hư tà khí thực, trị nên chú ý phò chính khư tà, không chỉ khư tán phong hàn thấp tà, mà lại bổ ích can thận khí huyết. Trong phương trọng dụng Độc hoạt vi quân, tính vị cay đắng ấm, giỏi trị phong, trừ tý lâu ngày, tán được phong hàn thấp tà ở hạ tiêu và giữa gân cốt. Thần lấy Tế tân, Phòng phong, Tần giao, Nhục quế ; Tế tân nhập thiếu âm thận kinh, chuyên tìm tòi loại bỏ phong hàn thấp tà ở kinh âm, lại trừ thấp tà lưu ở kinh lạc; Tần giao khứ phong thấp, thư cân hoạt lạc có lợi cho xương khớp; Quế tâm ôn kinh tán hàn, thông lợi huyết mạch; Phòng phong khư phong thắng thấp, quân thần phối ngũ, cùng khư phong hàn thấp tà. Nguyên nhân chứng tý lâu ngày mà thấy can thận lưỡng hư, khí huyết bất túc, gia nhập Tang ký sinh, Đỗ trọng, Ngưu tất để bổ ích can thận mà cường tráng cân cốt; Tang ký sinh lại kiêm cả khư phong thấp; Ngưu tất hoạt huyết thúc đẩy lưu thông máu để thông lợi tứ chi xương khớp cân mạch; Đương quy, Xuyên khung, Địa hoàng, Bạch thược dưỡng huyết hòa huyết; Nhân sâm, Phục linh, Cam thảo kiện tỳ ích khí, sự kết hợp của các loại thuốc trên có tác dụng nuôi dưỡng can thận và mang lại lợi ích cho khí huyết. Ngoài ra sự kết hợp Bạch thược và Cam thảo làm cho can được hòa hoãn thư thái, trợ giúp cường gân hoạt huyết. Đương quy, Xuyên khung, Ngưu tất, Quế tâm hoạt huyết, ngụ ý “Trị phong tiên trị huyết, huyết hành phong tự diệt”. Cam thảo điều hòa các vị thuốc là sứ.
Ứng dụng lâm sàng:
Trường hợp chứng hàn tý lâu ngày, dùng bài thuốc gia thêm Xuyên ô, Thiên niên kiện, Bạch hoa xà để thông kinh lạc, trừ hàn thấp.
Trường hợp viêm khớp mạn tính đau lưng, đau khớp lâu ngày, đau thần kinh tọa thuộc chứng thận hư, khí huyết bất túc dùng bài này gia giảm có kết quả tốt.
Gia giảm:
Thiên hàn gia Phụ tử chế
Thiên nhiệt tăng Tần giao, Địa hoàng, Bạch thược.
Tỳ hư thấp nặng, ỉa lỏng, bỏ Địa hoàng gia Thương truật.
Ứ huyết gia Đào nhân, Hồng hoa.
Trích lục:
Xuất xứ: Thiên Kim Phương.
Tác giả: Tôn Tư Mạo
Xem thêm:
Kinh nghiệm lâm sàng, hiệu quả thực sự tốt. Các vị thuốc tại Phòng chẩn trị chúng tôi có đầy đủ, quý khách có nhu cầu cắt thuốc thang, làm thuốc viên hoàn, viên tể, thuốc cao xin liên hệ: 0905 136463
