NÓI VỀ VINH VÀ VỆ THANH HAY TRỌC, THỦY VÀ HỎA THĂNG HAY GIÁNG
Vệ là khí, khí thời nhẹ nhàng và trong sạch, vinh là huyết, huyết thời nặng mà không được trong (trọc). Khí dương thuộc về hành hỏa, tính của hỏa bốc trở lên, khí âm thuộc hành thủy, tính của thủy nhuận trở xuống. Vậy vì lẽ gì mà vinh huyết lại là trong trẻo, mà vệ khí lại là nặng và đục? thủy lại thăng lên mà hỏa lại giáng xuống? Xem hình đồ sau này mới xét được chí lý của âm dương
 |
| Nói về vinh và vệ thanh hay trọc - Hình minh họa |
Theo tượng trong kinh dịch thời quẻ Kiền ☰ là trời ba vạch liền thuộc về khí dương, quẻ Khôn ☷ là đất ba vạch đứt ra mà thuộc về khí âm.
Ngũ tạng thời tạng tâm thuộc về quẻ Ly ☲ hai vạch đứt ở khe giữa hai vạch liền, thế là khí nặng và trọc của trời giáng xuống mà khí nhẹ và trong của đất bốc lên. Tạng thận thuộc quẻ Khảm mà quẻ Khảm ☵ thời một vạch liền ở khe giữa hai vạch đứt đôi, thế là khí của đất bốc lên là mây mà khí của trời giáng xuống là mưa
Thanh là trong sạch, là phần trên của thể mà là dương là hỏa, một hào âm ở giữa quẻ Ly giáng xuống cho nên xế chiều thời khí âm đã sinh, tức là tạng tâm sinh ra huyết cho nên nói thanh khí là vinh, vì rằng thanh khí của trời không giáng xuống mà trọc khí mới giáng
Trọc khí là phần dưới của thể tức là âm là thủy, nay trong quẻ Khảm thời một hào dương thăng lên, cho nên sau nữa đêm thời khí dương đã sinh, tức là sinh khí của tạng thận, cho nên nói là trọc khí là vệ, vì rằng trọc khí của đất không bốc lên mà chỉ có thanh khí mới bốc trở lên vậy
Xem thêm:
