Trị thương hàn dĩ cứu âm vi chủ, hàn năng khấp huyết, huyết hư nhi cửu nhiệt
Trị trúng phong dĩ tráng thủy vi tiên, phong tiên nhập can, can hư tắc cân cấp
 |
| Trị thương hàn dĩ cứu âm vi chủ - Hình minh họa |
Dịch nghĩa
Trị bệnh thương hàn lấy việc cứu âm huyết làm chủ, vì hàn hay làm hao máu, máu thiếu thì phát nóng lâu
Trị bệnh trúng phong lấy việc cho mạnh chân thủy làm đầu, bởi vì phong nhập và o can trước, can bị hư thì sẽ làm gân co giựt
Bài giải
Trị bệnh thương hàn lấy việc “cứu âm huyết” là chính. Bởi hàn: lạnh, lạnh thì hay làm hại VINH (đường tinh khí của thủy cốc) mà hao nước của máu. Cho nên mỗi khi thấy thương hàn mà không cấp tán hàn tà, thì hàn sẽ làm cho huyết háo, âm mà thành ra chứng cửu nhiệt (phát nóng sốt lâu ngày).
Xem trong cổ phương:
Dùng bài “NHÂN SÂM BẠI ĐỘC TÁN” uống để trị phong, vì phong hay làm hại vệ khí (hùng khí của thủy cốc) cho nên trong bài có Nhân sâm để đốc suất các chất thuốc kia mau đến vệ phận mà khu phong.
Dùng bài “CỬU VỊ KHƯƠNG HOẠT THANG” uống để trị hàn, vì hàn hay làm thương tổn vinh huyết, cho nên trong bài có Sinh địa để lái những vị thuốc kia vào vinh phận mà trục hàn.
Người không hiểu cho rằng: “Trong thuốc phát tán mà có NHÂN SÂM, SINH ĐỊA để bổ là có ý “phù chính khứ tà”. Thật không biết vấn đề “lập phương” có ý nghĩa huyền vi của cố nhân
*****
Phàm những chứng “trúng phong” bởi “âm huyết hư” đã có đến 8, 9 phần 10, lại còn bởi “trong người suy yếu” nữa nhiều hơn
Sách Nội Kinh nói: Phong hay nhập can trước làm cho huyết khô, vì can tang huyết, mà can chủ về gân, cho nên huyết khô thì gân co quắp
Vả chăng! Nước là mẹ của máu, mà thận thủy lại là mẹ của can mộc, cho nên điều cốt yếu trong việc trị phong không gì bằng dùng “LỤC VỊ HOÀN” để đại bổ cho chân âm, mà dùng nhiều về mặt bổ tinh huyết. Đó là trị gốc
Còn như bệnh phong mà thuộc ngọn nhiều thì dùng thêm 1, 2 thang tư nhuận mà trong có phong dược, mới có thể vạn toàn
Sách Nội Kinh nói: “Trị phong tiên trị huyết” trị bệnh phong nên trị huyết trước, đó là chỉ nói trị bệnh phong thuộc hạng nhỏ (tiểu phong).
Còn nếu những bệnh phong thuộc hạng lớn, như thiên khô (khô nữa người), nan hoán (tay chân hoặc nhũn, hoặc cứng không vận động được) oa tà (méo mồm, xếch mắt) thì nên tìm ngay căn bản về chân âm hay chân dương mà lo tính mới có thể trị được. Hay là xem thế bệnh có thể kiêm huyết dược thì cũng nên dùng chung mà trị, chứ đâu có thể “độc trị” (trị một bề) [thuốc trị phong] mà đưa tới thành công được
Châu Ngọc Cách Ngôn - Hạ Thiên 7
