Khí đại hư, huyết thiểu hư, cam ôn chi vị, kham tác cửu nhu, phóng tâm đại dụng, thả nghi kiêm bổ huyết, mỗi dĩ vị dược nhi thu công
Âm thậm hư, dương vô tổn, trọng trọc chi phương, diệc nghi tiết dụng, trung bệnh thiểu đình, tuy trường ư cứu âm, nan miễn thương dương chi sở đoản
 |
Khí
đại hư huyết thiểu hư cam ôn chi vị - Hình minh họa
|
Dịch nghĩa
Khí hư nhiều, huyết hư ít, thuốc cam ôn có thể uống mãi và tha hồ uống lâu dài, yên lòng chớ ngại. Nhưng nên kèm theo với thuốc bổ huyết và thường uống thuốc bổ tỳ để thu công
Âm hư nhiều, dương không bị hư, thuốc âm dược trọng trọc, cũng nên hạn chế, nếu thấy bệnh hơi bớt thì thôi. Nếu cậy tài về phần cứu âm thì sự dại về phần thương dương cũng khó tránh
Bài giải
Phàm những người “chân khí hư nhiều, chân huyết hư ít” thì các loại thuốc cam ôn như Sâm, Kỳ, Linh, Truật, Bào khương, Chích thảo, có thể tùy theo mức bệnh nặng nhẹ mà dùng thật nhiều để bổ thật mạnh, mà có thể dùng được. Dù rằng bệnh ấy có 1, 2 phần huyết hư, nhưng trong đó có dương dược nhiều sẽ làm cho vị khí mạnh, ăn uống tiến bộ thì hàng ngày sẽ tiếp nhận được chất tinh hoa của đồ ăn chuyển về thận, để bồi đắp cho nguồn tinh huyết, thì có lo gì âm phận không sinh trưởng. Biết rằng: bổ kỳ dương nhi âm tự trưởng
***
Phàm những người âm phận bị hư nhiều mà dương phận không hề bị hao tổn. Hẳn rằng phải dùng những loại thuốc âm nhu như các vị Thục địa, Thược dược, Đương quy, Mạch môn, Ngưu tất để bổ âm. Nhưng không nên dùng quá mức, bệnh giảm đỡ rồi thì nên tạm ngừng. Bởi vì cái khí âm hàn se sắt căn bản không thể sinh ra vật được
Tôi đã từng kinh trị những bệnh “âm phận cực hư mà lại cực nhiệt” cái “thế nhiệt” đó nó gấp như lửa đốt đầu. Lúc đó không thể bảo rằng không trọng dụng “âm dược đại tể” để uống cho mau mà cứu lấy PHẾ KIM, THẬN THỦY khi nó như sắp cạn hết nước
Vì nghĩ vậy mà dùng âm dược để cứu âm phận bị nhiệt, nhưng dùng đến khi âm phận hơi khá, dần dần cho đến khi thấy đã mát mình tưởng thế là yên
Nào hay! Mát rồi lại thấy có triệu chứng khí thoát, thần hôn đi đến bại dương. Ôi thôi! Trở chân không kịp lại phải xoay chiều lập tức, đem SÂM PHỤ cho uống, uống không kể số lượng để cố sức kéo lại. Mãi sau mới thấy dương khí trở lại mà người được ấm lại
Bởi thế cho nên các bậc Thánh Y quý trọng dương hơn âm. Điều này thấy rõ cái lòng hiếu sinh và ố sát của các bậc đó
Tôi đã mấy lần lầm lẫn đi theo vết xe trước là dùng âm dược để trị “âm hư đại nhiệt” tuy chưa đợi đến khi thấy mình mát mới xoay chiều, mà đã chuẩn bị trước những dương dược để cứu VỊ KHÍ rồi, thế mà còn phải tả xung hữu đột mới phá vỡ được cái trận đầy sát khí tối tăm ấy. Song cũng hao quân tổn tướng và vận dụng biết bao nhiêu tâm tư, gắng hết sức mới phục hồi được một điểm chân dương. Vậy xin bày tỏ hết lời, để người sau thận trọng
