Hợp khí huyết dược, tu cầu trung dương trung âm, phương năng đồng đội
Phục thang hoàn pháp, nghi ư bán bão bán cơ, nãi tốc kiến công
 |
Hợp
khí huyết dược tu cầu trung dương trung âm - Hình minh họa
|
Dịch nghĩa
Kết hợp thuốc bổ khí thuốc bổ huyết, nên tìm những vị trong dương có âm, trong âm có dương, mới thành đồng đội
Phương pháp uống thuốc thang thuốc hoàn, nên uống vào lúc nữa no nữa đói, mới mau kiến hiệu
Bài giải
Cách điều trị chứng khí huyết đều hư đã dùng dương dược đế bổ khí, lại dùng âm dược để bổ huyết. Song cái thế bệnh một cương (khí) một nhu (huyết) vốn không ưa nhau mà cái chất thuốc một ấm một mát tự nó khó hiệp lực với nhau. Cho nên phải tìm vào những loại thuốc “trong dương dược mà có chất âm” như các vị Nhân sâm, Hoàng kỳ hoặc cao Bạch truật vv… để bổ khí mà kiêm có bổ huyết. Những loại thuốc “trong âm dược mà có chất dương” như các vị đương quy, xuyên khung, thục địa sao khô vv ... để bổ huyết mà lại kiêm có tính chất bổ khí
Như vậy, mới có thể làm cho nó thành đồng đội và gần gũi được với nhau, không mâu thuẫn với nhau, thì sẽ thành công trong điều trị
***
Về phương pháp uống thuốc, cổ nhân có chia ra bệnh ở trên hoặc bệnh ở dưới uống thuốc trước bữa ăn hoặc sau bữa ăn
Lấy cái lý gần mà suy thì thấy khác nhau rất rõ rệt. Những lấy cái nguồn gốc sinh hóa mà xét thì hầu như chưa ổn
Bởi vì thức ăn vào trong dạ dày rồi dẫn chất tinh hoa dinh dưỡng tới TỲ, tỳ khí lại đưa dẫn tinh hoa đó về PHẾ, phế là nơi tụ tập, các kinh mạch đều hướng về phế, rồi sau mới phân bố từng chất thích hợp cho mỗi tạng khác nhau
Vậy thì đồ ăn uống khi vào trong người không thể nào không qua con đường tiêu hóa đó, rồi sau mới phân bố cho các tạng phủ bên trong và tứ chỉ huyết mạch bên ngoài
Nếu như uống thuổc sau bữa ăn để trị bệnh ở phần trên, cũng phải đợi cho thức ăn tiêu hóa trước rồi sau chất thuốc đó mới lưu hành được
Uống thuốc vào trước bữa ãn để trị bệnh ở phần dưới thì cũng phải đợi cho thức ăn tiêu hóa trước, rồi sau mới dẫn đưa sức thuốc đi được
Có lẽ nào bệnh ở phần trên hay bệnh ở phần dưới, mà thuốc không phải vào dạ dày để rồi từ đó truyền sang TỲ PHẾ thì sao thông đạt tới các tạng khác được
Phép uống thuốc trước và sau bữa ăn ấy thật là muốn nhanh nhưng lại hóa chậm
Tôi có một phương pháp riêng là nếu khi uống thuốc thang hay thuốc hoàn đều nên uống vào lúc lửng dạ (nửa no nửa đói ). Bởi vì no quá thì bị thức ăn làm trở ngại, đói quá thì sức của tỳ vị bị yếu không thể đưa dẫn sức thuốc được. Vậy thì uống vào lúc trong bụng đói no lưng lửng ấy rất là ổn thỏa thích đáng
Thật là một phép có ý nghĩa “trung dung” chẳng vội vàng, chẳng thong thả vậy
